Zapraszamy na niedzięlę palmową do Lipnicy Murowanej

Ciekawą i zabawną do dziś anegdotą jest historia o tym, jak przed laty konkurs wywołał kontrowersję z ówczesnym lipnickim proboszczem ks. Janem Sarną. Nie był on zadowolony, że wysokie palmy wnoszone są do kościoła, ponieważ zasłaniały całą ambonę i dotykały wiszących u sufitu żyrandoli. Bojąc się o wytrzymałość pająków, ustawiał w Niedzielę Palmową przed kościołem pniak (jak wspominają mieszkańcy) i sam siekierą obcinał te palmy, które były za wysokie.

W 1958 roku Józef Piotrowski – społecznik, miłośnik Lipnicy, poeta, chcąc uratować tradycję wykonywania palm (która zaczęła stopniowo zanikać), zainicjował i zorganizował pierwszy konkurs, który obecnie oprócz tradycji religijnej stał się również rozpoznawalną marką gminy Lipnica Murowana.

Palmy oceniane są w kilku kategoriach wysokości oraz pod kątem innych kryteriów: ułożenie pręci, wiązanie, smukłość, zdobienie. Tradycyjne lipnickie palmy wykonywane są tylko z naturalnych surowców. Trzon palmowego drzewka stanowi wiklina, która służy także do wiązania starannie ułożonych pręci. Palmę ozdabiają kolorowe bibułowe kwiaty, bazie oraz zimozielona roślinność, a w czubie wiązka trawy stawowej. Tradycyjna palma musi się mieścić w dłoniach wykonawcy i za pomocą siły ludzkich rąk musi zostać postawiona. Aby spełnić ten wymóg konkursowy (postawienia palmy), wysokie palmy wzmacniane są w środku drewnianą tyczką. Zwyczajowo w domach najmłodsi uczą się robienia palm od swoich ojców i dziadków, którzy wiedzę i umiejętności przekazują dzieciom i wnukom. W dniu konkursu wspólnie niosą palmy na lipnicki rynek, a po ich poświęceniu uczestniczą w uroczystościach kościelnych.

Zgodnie z tradycją z poświęconych palmowych witek gospodarze przygotowują krzyżyki, które w Wielki Piątek wbijają w pola i zagony oraz zatykają w centralnym miejscu swojego domu, na pamiątkę śmierci Jezusa. Krzyże te chronić też mają domostwa, gospodarstwa i plony przed żywiołami.

Palmy niskie i średnie (do 15 metrów) otaczają stojącą w centralnej części rynku kolumnę św. Szymona z Lipnicy, a te najwyższe (nawet ponad 30 metrów) mocowane są do lip rosnących wokół lipnickiego rynku. Dopiero postawienie palmy przesądza o jej udziale w konkursie. Stawianie palm jest najbardziej widowiskowym momentem. Dotyczy to zwłaszcza najwyższych palm, których twórcy muszą wykazać się niezwykłym kunsztem i precyzją. Regulamin określa, że stawianie palmy musi odbywać się w sposób naturalny, za pomocą siły ludzkich mięśni, lin, wideł, bez użycia mechanicznych dźwigów i wyciągarek. Palmy, które złamią się podczas tej czynności (bo i tak się zdarza) są eliminowane z konkursu w takiej wysokości. Wykonawca może jednak odciąć część złamaną, ponownie poddać palmę ocenie i mierzeniu, a następnie ją postawić.

Najwyższą palmę (37 metrów i 78 centymetrów) w historii 60-letniej tradycji konkursu, wykonał w 2019 roku, 21-letni wtedy mieszkaniec Lipnicy Górnej Andrzej Goryl. Oprócz pasji do wykonywania palm interesuje się także motoryzacją, głównie szybkimi samochodami. Jest strażakiem w Ochotniczej Straży Pożarnej. Na co dzień pracuje w firmie budowlanej, a po pracy pomaga rodzinie w gospodarstwie rolnym. Młody, ambitny, uśmiechnięty chłopak, z pozytywną energią, a od kwietnia 2019 roku, za sprawą rekordu palmowego, rozpoznawalny w całej Polsce.

Rok 2020 pokrzyżował plany organizatorom, i po raz pierwszy w historii konkursu w związku z sytuacją pandemiczną, zmuszeni byli odwołać wydarzenie. W 2021 roku chcąc kontynuować tą piękną i ważną dla Lipnicy tradycję ludową, przedsięwzięcie zorganizowano bez udziału publiczności i wydarzeń towarzyszących. Istota samego konkursu nie uległa zmianie. Powołana komisja artystyczna oceniła palmy w pięciu kategoriach. Najlepsi wykonawcy zostali nagrodzeni, a lipnickie dziedzictwo kulturowe prezentowane było poprzez media społecznościowe, strony internetowe, a także relacje prasowe, radiowe i telewizyjne. W ubiegłym roku wróciliśmy do organizacji Konkursu jak przed laty i mamy nadzieję, że tak już będzie zawsze. Tegoroczny 64. Konkurs Lipnickich Palm odbędzie się w Niedzielę Palmową – 2 kwietnia na lipnickim rynku w pełnej krasie, z udziałem publiczności, rękodzielników, wystawców, zespołów regionalnych, grup artystycznych, a przede wszystkim z udziałem mistrzów wykonujących najpiękniejsze i najwyższe na świecie palmy. Serdecznie zapraszamy do udziału w tym niepowtarzalnym na skalę kraju i świata widowisku.

Patronat nad wydarzeniem objął starosta bocheński Adam Korta.

[sk]